Ledigheid is des duivels oorkussen. Of niet?

De schrik slaat u om het hart: u stapt de huiskamer in van het verpleeghuis binnen waar uw vader woont. Want waar treft u uw vader aan? In een vertrek staart een tiental ‘demente’ ouderen voor zich uit; en er heerst een doodse stilte… Of ziet u dit? Een tiental ouderen zit rustig bij een; in hun huiskamer heerst een vredige stilte…

Wiens ledigheid?

‘Ledigheid is des duivels oorkussen’, ‘wie niet werkt zal niet eten’ en ‘rust roest’! Gevleugelde woorden die jaren lang het arbeidsethos van onze maatschappij karakteriseerden. Uitdrukkingen waar uw partner het wellicht van harte mee eens is, was. En u zelf? U stapt vanuit het volle leven de beschermende, besloten wereld van het verpleeghuis in. Vanuit een maatschappij waarin iedereen volle agenda’s heeft en op de vraag hoe het gaat roept: “Druk, druk, druk!”

Maar zouden wij niet proberen te kijken vanuit het gevoelsleven van die ouderen? Hoe ervaren zij die omgeving? Vervelen ze zich? Of vinden ze het ‘lekker rustig’? Snakken zij naar bezigheden of snakken wij daarnaar?

Verveling?

In het boek van Van der Plaats en De Boer over het demente brein worden interessante feiten naar voren gebracht over de ‘verveling’ van ouderen die dementeren. Soms verkeren de dementerenden, die ‘in doodste stilte voor zich uit staren’ in een aangename, bijna meditatieve staat. Als zij zich écht vervelen, dan slaat de onrust toe.

Doodse stilte…?

Als mensen met dementie helemaal niets ervaren vanuit hun omgeving, kunnen zij het gevoel krijgen dat zij dood zijn! Dat mag natuurlijk nooit gebeuren. Alle reden dus om voor deze ouderen een gezellige huiskamer te scheppen, waar iets beleven valt. Wandelgangen waar meer te doen is, dan alleen maar op de automaat rond marcheren.

Rust roest!

Stilstand is achteruitgang. Dat geldt voor gezonde en zieke mensen. Voor de geest en voor het lichaam. Dus laten we onze familie en vrienden die in een zorgcentrum of verpleeghuis wonen of een dagopvang bezoeken, prettige bezigheden op maat aanbieden. Mantelzorgers breken zich daar regelmatig het hoofd over: waar praat ik in vredesnaam over met mijn tante? Hoe komen ik dat uur door dat ik op visite ben bij mijn oude buurman?

Het zou fijn zijn als iedere organisatie zorgde dat er wat dingen waren die u samen kunt doen: een bekend spelletje spelen, een vertrouwd muziekje op zetten, een boek voorlezen, een bal om mee te gooien, een eenvoudige pop desnoods of… En alstublieft, alstublieft iets aan de muur in de gang, waar u samen langs kunt lopen, bij kunt stilstaan, naar kunt kijken, aan kunt zitten en over kunt praten…

Het zou nog wel eens een gezellig uurtje kunnen worden waarin de tijd vliegt. Want gezelligheid kent geen tijd.

Desirée van Keulen
25-08-2014
(verteller, auteur, activiteitenbegeleider)